ترخیص کالا از گمرک یک رویه ضروری قبل از واردات یا صادرات بین المللی کالا است. با توسعه گمرک های ایران از جمله پایانه های زمینی، هوایی دریایی کشور ما توانسته است پیشرفت قابل توجهی در تجارت و واردات و صادرات کالا ایجاد کند. در این مقاله قصد داریم درباره گمرک های حمل و نقل کالا در ایران صحبت خواهیم کرد.
گمرک های حمل و نقل کالا
گمرک (customs ) سازمان دولتی است که در مرزهای کشور مسئول اجرای قوانین گمرکی در صادرات و واردات کالا، ترانزیت و وصول حقوق می باشد. گمرک مهمترین نهاد در اجرای قوانین تجارت بین الملل است و مدیریت امور انتقال کالا و مسافر را انجام می دهد. قوانین گمرک برای جلوگیری از قاچاق و اجرای سیاست های اقتصادی و مالی در جامعه است.
ورود و خروج کالا از بازارچههای مرزی، واردات و صادرات کالا، نظارت بر ورود و یا خروج بستههای پستی، فعالیت ملوانی، انجام فعالیت پیله وری و… از جمله خدماتی هستند که گمرک ارائه می دهد.
گمرک در ازای این خدمات و همچنین فعالیتهایی مانند اجاره انبار، بارگیری و تخلیه کالا، باربری کالا، بسته بندی کالا، بازرسی کیفی، تعرفه آزمایشگاه و… مبالغی را که توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شده است دریافت میکند.
قانون یکسان سازی تشریفات ورود و خروج کالا وخدمات از کشور:
بر اساس قانون یکسان سازی تشریفات ورود و خروج کالا و خدمات از کشور مصوب 17/1/83 مجلس شورای اسلامی، کلیه واردکنندگان و صادر کنندگان اعم از وزارتخانه ها و موسسه ها و شرکتهای دولتی و غیردولتی و نهادهای عمومی غیر دولتی و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی و موسسات خیریه موظفند کالاهای وارداتی و صادراتی خود را با تسلیم اظهارنامه گمرکی و انجام تشریفات لازم از اسکله ها، فرودگاهها و مرزهای مجاز فوق مطابق با دستورالعمل های گمرک ایران وارد ویا صادر نمایند، در غیر این صورت مشمول مقررات قاچاق کالا خواهد بود.
ترخیص کالا از گمرک
ترخیص کالا از گمرک یک فرایند ضروری برای اجازه ورود کالاهایی است که از طریق کارگزار مجاز گمرک به یک کشور حمل می شوند. در این پروسه واردات یا صادرات، اطلاعات مربوط به محمولهها و ذینفعان بررسی می شود و در نهایت بازرگانان با گرفتن مجوزهای لازم میتوانند کالای خود را از گمرک ترخیص کنند. زمان در ترخیص بعضی کالاها بسیار مهم است بنابرین بهتر است که گمرک ها و مدت زمان ترخیص کالا در آن ها را بشناسیم. زیرا ترخیص کالا یک فرایند زمان بر است.

حقوق گمرکی چیست؟
حقوق ورودی گمرک مالیات و عوارضی است که دولت ها به دلایل حمایت از کالاها دریافت می کنند. این حقوق بر اساس ارزش کالا تعیین می شود. نوع کالا، تعداد کالا، حجم کالا و چگونگی ارسال کالا میزان ورودی گمرک را مشخص می کند. حقوق ورودی شامل حقوق گمرکی 4 درصد برای همه کالاها، 9 درصد مالیات بر ارزش افزوده، 1 درصد عوارض هلال احمر و سود بازرگانی می شود.
گمرک های حمل و نقل کالا در ایران
هم اکنون ۱۴۴ گمرک در مرزهای کشور فعالیت دارند که ۱۱۰ مورد از آن ها ویژه مسافرین است. بطور کلی سه نوع پایانه یعنی پایانه های زمینی، هوایی و دریایی در کشور وجود دارد؛ حمل و نقل دریایی حدود 90 درصد از حمل و نقل کشور را شامل می شود. گمرک های ایران در همه بندرهای کشور برای مدیریت امور مربوط به صادرات و واردات کالا وجود دارند. ایران دارای بیش از 20 پایانه مرزی است و در بعضی مناطق که مراودات تجاری بیشتری در آنجا صورت می گیرد بیشتر از یک گمرک دارد.
پایانههای مرزی ایران
“پایانه مرزی، مبادی ورودی و خروجی مجاز کشور است که سازمان مربوطه جهت اعمال قوانین و مقررات و نیز انجام تشریفات قانونی ورود یا خروج کالا، مسافر و وسیله نقلیه در آن استقرار دارند.”
یکی از معروف ترین گمرک ها و پایانههای مرزی ایران، گمرک بازرگان است که ایران را به ترکیه متصل میکند. گمرک آستارا نیز به دلیل دسترسی به کشورهای اورآسیا و حاشیه دریای خزر در حملونقل های زمینی و آبی بسیار فعال است. نام گمرک مهران نیز در زمان سفر سالانه زائرین به عراق بسیار شنیده می شود.
پایانه های مرزی شلمچه، سرخس، بیله سوار، بازرگان، باجگیران، لطف آباد،بندرانزلی، ارس، مرزخسروی، پرویزخان، چذابه، باشماق، جلفا، پیرانشهر، تمرچین، میرجاوه، اینچه برون، تمرچین، میلک، دوغارون، سومار لیست تمام پایانه های مرزی ایران هستند که مراودات تجاری هر روز در آن ها انجام می شود.

پایانه های هوایی ایران
در فواصل زیاد که امکان حمل و نقل زمینی وجود ندارد از حمل و نقل هوایی استفاده می شود. فرودگاه امام خمینی، فرودگاه پیام کرج از معروف ترین گمرک های هوایی هستند. فرودگاه بین المللی امام خمینی با ایجاد بخشی به عنوان گمرک امکان ترخیص کالاهای وارداتی را ایجاد کرده است.

پایانه های آبی ایران
گمرکات دریایی ایران از جمله گمرک بندر شهید رجایی، بندر ماهشهر، بندر انزلی، بندر لنگه، بندر گناوه، بندر چابهار، بندر امام خمینی، بندر نوشهر و بندر بوشهر بیشترین فعالیت را در واردات و صادرات به کشور دارند. حمل و نقل دریایی حمل بارهای بیشتری نسبت به حمل و نقل زمینی و هزینه بار کمتری هم نسبت به حمل و نقل هوایی دارد.
از جمله فعالیت های گمرکات دریایی می توان کابوتاژ، ترانزیت های خارجی مبدا و مقصد، ترخیص اختصاصی محصولات از جمله تلفن همراه، خودرو و … را نام برد.

به دلیل وجود سیاست های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، فعالیت گمرک ها دارای اهمیت بسیاری برای هر کشوری است. پایانه های مرزی از قاچاق کالا جلوگیری می کند.
سامانه هوشمند باریکا با در اختیار داشتن انواع ماشین های حمل بار امکان حمل بار از هر نقطه کشور را برای شما فراهم می کند. سعی کردیم در این مقاله مروری بر گمرک های حمل و نقل کالا در ایران داشته باشیم. نظرات خود را با ما در میان بگذارید.